Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Nedir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun 231. maddesindeki şartların sağlanmış olması durumunda sanığa bazı yükümlülükler getirilerek kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder. Bu durumda verilecek cezada infaz aşamasına geçilmeyecek belirtilen denetim süresi sonunda sanık başkaca bir suç işlemez ve ceza almazsa hakkında kamu davası açılmamış ve hiç ceza almamış gibi bir sonuç doğacaktır. 

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Şartları Nelerdir?

-Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza iki yıl (2) veya daha az süreli hapis cezası veya adlî para cezası olmalı

-Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış bulunması

-Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması

-Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi. 

-Sanığın hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesini kabul etmesi gerekmektedir.

Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın giderilmesi şartı maddi zarar içindir. Uğranılan manevi zararların giderilmesi hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi için gerekli şartlardan değildir. Zararı derhal yerine getiremediği takdirde; sanık hakkında mağdura veya kamuya verdiği zararı denetim süresince aylık taksitler halinde ödemek suretiyle tamamen gidermesi koşuluyla da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasında Denetim Tedbirleri ve Süresi

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tabi tutulur. Suç tarihi itibariyle suça sürüklenen çocuk olan kişiler (yani suç tarihinde 18 yaşından küçük ise) Çocuk Koruma Kanunu'nda denetim süresinin 3 yıl olacağı düzenlenmiştir. 

Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.

Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak

-Bir meslek veya sanat sahibi olmaması halinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine

-Bir meslek veya sanat sahibi olması halinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına

-Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine, karar verilebilir.

Denetim süresi içinde dava zamanaşımı durur.

Denetim Süresinde Yeni Bir Suç İşlenmesi 

Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması halinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı halinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir.

Ancak denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.

Hapis Cezasında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı

2 yılın üzerinde bir hapis cezası verilmiş olması halinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkün değildir. Kanunda aksi düzenlenmedikçe cezası 2 yıl hapis cezasının altında olan her suç için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. 

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemeyecek suçlar

hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemeyeceğine ilişkin özel kanunlarla düzenleme yapıldığından bu suçların cezası neticeten 2 yıl hapis cezasının altında bile olsa hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi mümkün değildir. 

-Karşılıksız çek keşide etme suçu

-İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu

-Disiplin veya tazyik hapsi gerektiren fiiller

-Anayasanın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlar

Adli Para Cezasında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı

Mahkeme yargılama neticesinde sanık hakkında doğrudan sadece adli para cezasına veya hapis cezası ile birlikte doğrudan adli para cezasına hükmetmiş ise, bu para cezası hakkında da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. Dikkat edilmesi gereken husus adli para cezasının doğrudan verilen bir adli para cezası olmasıdır.

Hapis cezasından çevrilen adli para cezaları için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkün değildir. 

Hapis cezası vermek yerine doğrudan adli para cezası verilirse hükmedilen adli para cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Fakat, mahkeme adli para cezası vermek yerine önce hapis cezası verip daha sonra verdiği hapis cezasını adli para cezasına çevrilirse bu adli para cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı veya tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilebilir. Kararı veren mahkeme hangisi ise o mahkemeye dilekçe verilerek hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir.

HAGB kararına itirazı incelemeye yetkili mahkemeler şu şekilde belirlenir

-Asliye Ceza Mahkemesi tarafından verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı itirazı incelemeye yetkili mahkeme, o adliyedeki Ağır Ceza Mahkemesi’dir. Aynı adliyede Ağır Ceza Mahkemesi yoksa, Asliye Ceza Mahkemesi’nin yargı çevresinde bulunduğu Ağır Ceza Mahkemesi’ne itiraz edilebilir.

-Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı itirazı incelemeye yetkili mahkeme, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını veren mahkemeyi sıra numarası olarak izleyen Ağır Ceza Mahkemesi’dir. Samsun 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı yapılan itiraz, Samsun 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından incelenir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı veren Ağır Ceza Mahkemesi o adliyedeki tek Ağır Ceza Mahkemesi ise, Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itirazı incelemeye yetkili mahkeme o adliyeye en yakın Ağır Ceza Mahkemesi’dir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Adli Sicile İşler Mi?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı adli sicile işlemez. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde, bu maddede belirtilen amaç için kullanılabilir.